Авылым, кешеләрең синең рубрикасы буенча яңалыклар

15-17 июль көннәрендә районда дөньякүләм чара узачак. Бу – Бөтендөнья татар конгрессының «Ак калфак» татар хатын-кызлары оешмасы утырышы. Бирегә илнең төрле төбәкләреннән, чит илләрдән милләттәшләребез җыелачак. Алар Тукай районының үзенчәлекле тарихи урыннары, милли йолаларны, гореф-гадәтләрне саклап яшәүче авыллары белән танышачак. Кунакларны Иштирәк авылында да көтәләр. Биредә алар тарихи мирас туплаган гаҗәеп музейны караячак.

Иҗат – хыял, үз хыялыңны үзең куып җитәргә омтылу. Ә шагыйрәләр күңеле бигрәк тә хыялга, хискә бай була. Тумыштан күңеленә шагыйрьлек уты салынган кеше башкача яши алмый, ул гомер буе шагыйрь булып кала. Биклән авылында яшәп ижат итүче Рәзинә Сәетгәрәева шундыйларның берсе. Бу көннәрдә Рәзинә ханым үзенең күркәм юбилеен билгеләп үтә, тормыш юлына, иҗатына, үткәннәренә тагын бер кат нәтиҗә ясый, киләчәккә планнарын барлый. Рәзинә Габделбәровна – газетабызның да якын дусты, ярдәмчесе, озак вакыт редакциябездә эшләгән кеше.  Без бар коллектив исеменнән хезмәттәшебезне гомер бәйрәме белән тәбриклибез. Иң мөһиме – исәнлек-саулык телибез. Балалар игелеген күреп, аларның бәхетенә куанып яшәсәң иде, Рәзинә апа. «Иҗат иткәндә мин бөтен дөньямны онытам, җиденче кат бәхет күгендә булам», – ди ул үзе. Әйе, гел иҗатта бул, гел бәхет елмайсын, хөрмәтле хезмәттәшебез.

Гаилә, мәхәббәт һәм тугрылык көне уңаеннан районда иңне-иңгә куеп озак еллар бергә гомер итүче парларны тәбрикләү тантанасы узачак. Мондый хөрмәтләүгә лаек булган гаиләләрнең берсе – Иске Байлар авылыннан Фәнзилә һәм Фирдәүс Хәмәтовлар. Бу гаилә районда тырыш һәм намуслы хезмәт династиясе буларак билгеле. Аларның әти-әнисе дә, әби-бабайлары да, үзләре дә тормышларын авылга багышлаган кешеләр. 

15 ел элек Чечен Республикасында барган хәрби хәрәкәтләр вакытында Комсомолец поселогы егете Сергей Тимашев һәлак була. Һәр елны 26 июньдә, 20 яшьлек егетнең гомере өзелгән көндә, аның әти-әнисе Василий Иванович һәм Илиза Инсафовна яшәгән йортта аның хезмәттәшләре, дуслары, авылдашлары җыела. Сергей Тимашев нинди булган? Нинди хыяллар белән яшәгән? Туганнарына карата нинди мөнәсәбәттә булган? Болар хакында сез Сергейның үз куллары белән язган хатлары буенча әзерләнгән мәкаләдән укып белерсез. 

Татарстан Республикасында 2019 елның 20 мартыннан 30 апреленә кадәр «Минем шәҗәрәм» генеалогик тикшеренүләр конкурсы үткәрелгән иде. Әлеге конкурсның муниципаль этабында катнашкан эшләр арасында төбәгебез тарихын өйрәнүчеләргә өстәмә мәгълүмат бирә алырдай тирән эчтәлекле материаллар шактый. Ләйсән Хәкимуллина-Собирова тарафыннан башкарылган хезмәт тә әнә шундыйлардан. Аның XVIII гасыр башында Торнаташ авылында гомер иткән Алмакай бабайдан башланып киткән һәм төп ун буыннан торучы нәсел шәҗәрәсенә кагылышлы тарихи язмаларын газета укучыларыбыз игътибарына тәкъдим итәбез.

Әниебез Гиная Хафизова 1929 елда Зәй районының зур булмаган Түбән Пәнәче авылында дөньяга килгән. Әнкәй биш кыз баланың дүртенчесе булган. Белгәнебезчә, авыр еллар була ул. Аларның гаиләсе дә кыенлыкларны шактый кичерә. Бер кыз туганы бик кечкенәдән якты дөньядан китә. Авылда салам түбәле өйләр, сарайлар, агач күперләр. Ә яшьлек яшьлек инде ул. Авырлыкларга карамастан, яшьләр кичләрен шул агач күперләрдә уеннар оештыралар. Бер көнне элекке Чаллы районы Мусабай Завод авылыннан озын буйлы, кара чәчле Фаиз исемле егет Түбән Пәнәче авылына туганнарына кунакка килә. Ыспай киенгән, тальян гармунында өздереп уйнаучы егет кичке уенга чыгып, кызларны жырлата, биетә. Менә шул вакытта аның күзе уртача буйлы, чибәр бер кызга – безнең әниебезгә төшә. Араларында мәхәббәт уяна. Озак та үтми, җитез егет тарантаска пар ат җиктереп, кызны үзенә тормыш иптәше итеп, авылына алып кайта.

Туган авылым Оргыдыга кайткан саен авылымның өлкәннәре белән очрашып, истәлекләрен яңартырга яратам. Без үскәндә, яшь чакларыбызда алар җир җимертеп дөнья көтүче ир-атлар һәм хатын-кызлар иде. Колхозда терлекчелектә эшләделәр, басуда җир сөрделәр, сукаладылар, ашлык җыйдылар.

Тукай районында пар канатлы, сикәлтәле гомер юлларыннан матур итеп бергә атлаучы, бер-берсен яратып, хөрмәт итеп яшәүче гаиләләр күп. Шул исәптән милли катнаш никахлар да бар. Аларның үз гаилә тарихлары, үз гореф-гадәтләре, бәхетле яшәү серләре... «Мин татар, ул керәшен. Шөкер, без бергә бик бәхетле», – диләр Иштирәк авылыннан 27 ел бергә иңгә-иң куеп яшәүче Валерий hәм Ләйлә Зайцевлар. Бүген бу үрнәк гаилә безнең өчен үзләренең күркәм тормыш китабын ачты.

Оргыды авылыннан медицина өлкәсендә эшләүчеләрнең саны 30га якын. Шушы көннәрдә алар hөнәри бәйрәмнәрен билгеләп үтте. Кеше сәламәтлеге сагында торучы, гомерләрне саклап калучы табибларны бәйрәм көнне аеруча игътибарга күмәсе килә. Минем язмам ак халатлы фәрештәләргә багышланган.

Булды ул илебез тарихына кереп калырлык әфган сугышы. Шуннан халык теленә дә «әфганчылар» дигән атама кереп калды. Таулар илендә кылдан нечкә сугыш юлын узган ир-егетләр безнең районда да бар. Интернациональ бурычларын намус белән үтәгән егетләребезне ил дә, халык та онытмый.

Тиздән милли бәйрәмебез – Сабантуйлар җитә. Нәкъ менә шушы чорда сыйныфташлар очраша, чит җирләрдә яшәгән авылдашлар туган җирләренә бер күрешеп сөйләшер өчен ашкынып кайта. Кунакларны һәрчак авылның яшәеше, көнкүреше кызыксындыра, олыгая барган саен истәлекләр, яшьлек еллары күңелләрдә яңара. Әйдәгез әле, без дә авылларыбыз тарихын барлыйк, кызыклы истәлекләребез белән уртаклашыйк, туган авылларыбыз турында җыр-шигырь, бәетләр белән күңелләрне баетыйк! 

«Татарстан совхозы» поселогында яшәүче Мәгъсүмҗан Багауович Исхаков исеме Тукай районы халкына яхшы таныш. Ул гомерен туган җире белән бәйләгән, авыл хуҗалыгын үстерүгә саллы өлеш керткән, хөрмәткә лаек кеше.

Өстәлемдә телефон шалтырады:

Биклән авылында мәдәни чаралар бик еш булып тора. Әле яңа гына сугыш һәм тыл ветераннары, сугыш чоры балалары белән кызыклы очрашулар узган иде. Күптән түгел тагын бер матур кичә үтте. Авылыбызда яшәп иҗат итүче автор-башкаручы Рим Гыйльметдиновның «Язгы моңнар» дип исемләнгән иҗат кичәсе булды. Бу чара Рим әфәнденең 65 яшьлек юбилее уңаеннан оештырылды.

Гармунчылар районны гөрләтте. 16 май көнне «Уйна, Тукай гармуны!» бәйрәмендә 40тан артык оста җыелып тальянда, гармунда сәхнә тотты. Барлык катнашучылар да гаҗәеп талант ияләре... Алар татар милләтенең көзгесе, халкыбызның көй-моңнарын тамашачыга ирештерүче, җаннарыбызга дәва бирүче. Төймәләргә басып көйләр сыздырган, хөрмәткә лаек остазларның берсе – Рәис Миңнегулов.