Йөз яшьтә дә күңеле көр

Олы яшькә карамастан, Тоня әби үзе генә яши, балалары янына калага барырга теләми. Аның янына һәр көнне шәһәрдән балалары яки оныклары килә, алар аңа хуҗалык буенча ярдәм итәләр, ризык әзерлиләр, фатирларын җыештыралар. Тәрәз төпләрендә яраннар чәчәк ата, өенең һәр почмагында тәртип, чисталык хөкем сөрә.

- Әниебез үзе шундый пөхтә, без аңа ярдәм итәбез генә. Юбилеена ремонт ясарга да теләдек, әмма ул ризалык бирмәде, – ди туганнары.

Антонида Николаевна Зәй районының Федотово авылында туып-үскән, 4 яшендә әнисез калган. Әби үги әни белән яшәү турындагы хатирәләрен ачы хисләр белән искә ала.

- Минем әле өч яшькә олырак апам Мария бар иде. Ул үги әнинең үз кызы, әти аны үзенеке кебек кабул итте. Ачлык еллар, өйдә салкын...Дүрт сыйныфны мин күрше Соболековода укыдым, аннан урман пунктына эшкә кердем, - дип сөйләде Антонина түти.

Урманда эшләүче хезмәткәр булып саналсын өчен Антонида Николаевна Казанда махсус курсларда укып, «таныклык» ала. Аңа әзерләнгән агач материалларын исәпкә алу, аларны илнең агач эшкәртү предприятиеләренә җибәрү буенча җаваплырак эшне ышанып тапшыралар.

- Бөек Ватан сугышы башланганда миңа 18 яшь иде. Җитәкчебез мине үзенә чакырды да бу көннән без, вакыт, ару, ачлык дип тормыйча, җиңү өчен эшләячәкбез, дип аңлатты.  Мин мөгаен гомер буе саф һавада эшләгәндә йөз яшькә кадәр яшәдем, чиста урман һавасын берни белән дә чагыштырып булмый, – дип сөйли Антонина апа.

Ул сугыш елларында урман ресурсларына ихтыяҗ зур булуын әйтте. Урман казу, оборона корылмалары, рафтлар, снарядлар һәм продуктлар төзү өчен төп материал булган. Агачлар чана һәм чаңгы, авиация өчен фанера ясау өчен кулланылган. Кораблар төзегәндә, шулай ук җимерелгән йортларны торгызганда, хәрби заводларның өзлексез эшләве өчен сыйфатлы агач кирәк булган. Әлбәттә, агачлар утынга да киселгәннәр.

Урман аңа булачак тормыш иптәше, урман хезмәткәре Иван Абрамовны очрашу урыны да булган.

- Без Ваня белән 1948 елның икенче маенда авыл советына язылдык, 62 ел аның белән яхшы яшәдек, зарланмыйм. 1949 елда улыбыз туды, аннары кызым Верочка, ә аннары хәзер ике бала гына исән калды.

Ул Иван Никитовичның аны хөрмәт итүе, игелекле, сизгер кеше булуы, балаларны бик яратуы турында сөйләде.

- Әнинең безне нык ачуланганын хәтерләмим, гәрчә без аңардан курка идек. Һәркемнең үз йөкләмәсе бар иде, аны үтәргә кирәк иде. Малайлар хуҗалык буенча ярдәм иттеләр, дуңгызлар, кәҗәләр, ашаттылар, кызлар юдылар, җыештырдылар, ашарга пешерделәр, – ди Антонида Николаевнаның улы Александр.

1955 елда Абрамовлар гаилә башлыгының туган ягына – Бәтке авылына күчеп килә. Антонида Николаевна леспромхозда учетчик булып эшләвен дәвам итә.

- Урманны кабул иттем, һәр бригаданың күпме эшләгәнен язып бардым. Баржага  да йөк ташыдым,ә соңгы елларда асфальт җәюдә хезмәт куйдым, аннан пенсиягә дә чыктым. Миңа ел саен Әлмәттән юлчылар килә, өлкәннәр көне белән котлыйлар, бүләкләр бирәләр, рәхмәт аларга. Бүген район хакимиятеннән килделәр, котладылар, хөрмәтләделәр, чәчәкләр дә, бүләкләр дә бирделәр. Балачакта икмәк туйганчы күрмәдем, ә хәзер бу хөрмәт. Ходай  барысына да сәламәтлек бирсен, - дип тели Антонина әбекәй.

Бүген Антонида Абрамованың 11 оныгы, 15 оныкчыгы, 1 оныкчыгы бар. Хастаханәгә бармый, сәламәтлегеннән зарланмый. Һәркемгә ихтирамлы,  ә безне озатырга ул ишек бусагасына кадәр чыкты.

- Бер гасыр яшәү-диңгез кичү түгел. Йөз ел эчендә барысы да күренә. Бер-берегез белән аңлашып яшәгез,  үпкәләшмәгез, – диде саубуллашканда ул.

Антонида Николаевна беркайчан да башкалардан көнләшмәгән, ачлык һәм юклык кичергән, сугыштан соң җимерелгән хуҗалыкны торгызуда катнашкан, мохтаҗларга ярдәм итәргә тырышкан. Бу аның озын гомеренең чын сере түгелме икән. Йөз яшьтә дә аның күңеле көр, аек акыл аны ташламаган. Күзләг генә тимәсен инде!

Лия Мәрдегалләмова.

Автор фотосы.